گاهی اوقات، تفاوت میان ژانر و سبک برایمان مبهم است. وقتی می‌گوییم یک هنرمند سبک خاصی دارد، دقیقاً منظورمان چیست؟ یا وقتی فیلمی را در ژانر مشخصی دسته‌بندی می‌کنیم، چه معنایی دارد؟

بگذارید قبل از توضیحات تفصیلی، تفاوت این دو را به‌سادگی بیان کنم: ژانر به پرسش «چه چیزی؟» پاسخ می‌دهد و نوع یا موضوع داستان را مشخص می‌کند. سبک اما به «چگونگی» می‌پردازد؛ یعنی شیوه‌ای که هنرمند برای پرداختن به موضوع انتخاب می‌کند یا لحنی (Tone) که برای روایت داستان به کار می‌برد.

نکته مهم اینجاست که ژانر معمولاً توسط جامعه، صنعت یا مخاطبان تعریف و دسته‌بندی می‌شود، در حالی که سبک، دستاورد شخصی هنرمند است و با ویژگی‌های منحصربه‌فرد او شکل می‌گیرد.

ژانر که به معنای «نوع» یا «دسته» است، طبقه‌بندی گسترده‌ای از آثار هنری محسوب می‌شود. این دسته‌بندی بر اساس محتوا، موضوع، ساختار داستان و گاهی مخاطب هدف صورت می‌گیرد.

نکته جالب درباره ژانر این است که انتظارات مشخصی را در ذهن مخاطب شکل می‌دهد. برای مثال، وقتی کسی برای تماشای فیلم جنایی می‌نشیند، انتظار دارد شاهد معما، تحقیقات و احتمالاً صحنه‌های جنایت باشد. در ژانر فانتزی هم طبیعتاً منتظر جادو، موجودات خیالی و دنیاهای شگفت‌انگیز هستیم.

ژانرهای پرطرفدار شامل فانتزی، علمی-تخیلی، عاشقانه، وحشت، جنایی، درام، کمدی، تاریخی و ماجراجویی می‌شوند.

سبک، هنر «چگونه گفتن» است. این مفهوم شامل انتخاب واژه‌ها، ساختار جملات، لحن، ریتم روایت، استفاده از آرایه‌های ادبی (نظیر استعاره و تشبیه) و تکنیک‌های روایی می‌شود.

سبک‌ها طیف وسیعی دارند: رئالیسم، سوررئالیسم، کلاسیک، مدرن، مینیمالیستی، طنزآمیز، جدی، توصیفی یا روایی. جالب‌تر اینکه گاهی سبک به‌قدری منحصربه‌فرد است که به نام خود هنرمند شناخته می‌شود، مثل «سبک برندون سندرسون» در نویسندگی.

برای درک بهتر، تصور کنید یک داستان فانتزی (ژانر) را می‌توان با سبک‌های کاملاً متفاوت روایت کرد: با لحنی طنزآمیز و سرگرم‌کننده، یا با فضایی تاریک و فلسفی.

درک عمیق ژانر و سبک، کلید خلق آثار اصیل است. نویسندگان می‌توانند از قواعد و عناصر شناخته‌شده یک ژانر بهره ببرند (مثلاً ایده تبادل زندگی در انیمه “Your Name” که در ژانر فانتزی است)، اما با اعمال سبک شخصی خود، اثری کاملاً متمایز و به‌یادماندنی خلق کنند.

در نهایت، ژانر مسیر کلی داستان را تعیین می‌کند، اما سبک است که صدای منحصربه‌فرد شما را به مخاطب می‌رساند.